• Bij artrose van de heup is er sprake van kraakbeenslijtage


• Verschillende conservatieve behandelingen kunnen u helpen


• Een operatie is alleen noodzakelijk als u invaliderende klachten heeft

Achtergrond 

Het heupgewricht bestaat uit twee botdelen: het dijbeen en het bekken. Het uiteinde van het dijbeen is een rondvormige bol waardoor hij een kogelgewricht vormt met de kom in het bekken. De botuiteinden zijn bedekt met een laagje kraakbeen van gemiddeld 2 mm. Deze laag is glad en elastisch, zodat de heup soepel beweegt. Het kraakbeen wordt beschermd door een schokdemper, namelijk het labrum. Verder wordt het gewricht op zijn plaats gehouden door een stevig kapsel, pezen en spieren.
Bij artrose van de heup is er sprake van kraakbeenslijtage. Het gladde oppervlak van het kraakbeen wordt dun, brokkelt af en verdwijnt soms helemaal. Dit kan tot een pijnlijk, stijf en geïrriteerd gewricht leiden, wat vooral in de lies- en bilstreek gevoeld wordt maar ook vaak uitstraalt naar de buitenzijde van de heup, bovenbeen of knie. Het is normaal dat met het toenemen van de leeftijd het kraakbeen dunner wordt. Oorzaken die dit proces kunnen versnellen zijn: overbelasting, overgewicht, erfelijke of  aangeboren afwijkingen (zoals heupdysplasie), een beschadigd gewricht na een ongeval of infectie en onderliggende ziekte (reuma en jicht).

Behandeling

Conservatief 
Bij milde artrose is het nog niet nodig om te opereren. De volgende adviezen kunnen gegeven worden:

- Beweging
Wees actief om uw algehele fitheid te bevorderen. Vermijd echter bepaalde activiteiten die uw klachten kunnen verergeren, zoals traplopen en hardlopen. Activiteiten zoals zwemmen, skaten en fietsen worden geadviseerd omdat deze bewegingen vrijwel geen piekbelasting op de gewrichten geven. Ook worden oefeningen geadviseerd om de kracht en bewegelijkheid van de heup te bevorderen. U kunt ook zelf op internet een persoonlijk beweegprogramma maken.

- Fysiotherapie
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat verschillende vormen van fysiotherapie de pijn vermindert en de beweeglijkheid van de heup verbetert. De fysiotherapeut zal oefeningen met u doen om de spieren te versterken, waardoor uw heup meer steun krijgt. Bovendien zorgen sterke en soepele spieren ervoor dat het gewricht beter bewogen kan worden. Vind de juiste fysiotherapeut bij u in de buurt.
Ook voor een operatie is het belangrijk om de spieren sterk te maken.

- Afvallen
Overgewicht is een van de belangrijkste risico’s voor artrose. Naast dat overgewicht een grotere belasting geeft op de gewrichten, blijkt dat lichaamsvet stoffen maakt die gewrichten kunnen aantasten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een significante pijnvermindering wordt ervaren na het afvallen van 6 kilo. Vind een betrouwbare diëtist(e) of personal trainer bij u in de buurt.

-  Cognitieve gedragstherapie
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat cognitieve gedragstherapie een positieve effect kan geven op de kwaliteit van leven bij artrose. Veel mensen met chronische pijnklachten hebben negatieve gedachten en gevoelens over pijn. Door gedragstherapie leert u uw gedrag te veranderen zodat de gevolgen van de pijn beheersbaar worden.

- Hulpmiddelen
Een wandelstok kan helpen om uw heup te ontzien. De stok moet dan gebruikt worden aan de kant van de “goede heup”. Daarnaast kunnen voor langere afstanden nordic wandelstokken gebruikt worden om uw heup te ondersteunen. Een ergotherapeut kan slimme tips en adviezen geven over dagelijkse activiteiten, bijvoorbeeld als diep hurken en bukken niet meer zo makkelijk gaat.

- Medicatie & injecties
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van pijnstillers effectief is voor de kwaliteit van leven bij artrose. Er zijn verschillende pijnstillers die kunnen worden gebruikt zoals paracetamol, NSAID’s of opiaten. Omdat niet iedereen hetzelfde reageert op medicijnen, zal de huisarts of orthopedisch chirurg u adviseren welk middel voor u geschikt is.
Bij een geïrriteerd gewricht kunnen de klachten dooreen injectie met corticosteroïden verminderen. Dit wordt bij de heup uitgevoerd met hulp van röntgen of echo. Meestal vermindert de pijn binnen 1 week en kan dit enkele maanden aanhouden. Als de klachten terugkomen, kan de injectie worden herhaald. Het is wel belangrijk om te weten dat corticosteroïden op de langere duur een nadelig effect op het kraakbeen kan hebben. Een injectie met Hyaluronzuur, bloedplaatjes (PRP) of stamcellen raadt de Nederlandse orthopedische vereniging niet aan. Er is weinig tot geen bewijsvoering dat deze middelen effectief zijn.

- Voeding & supplementen
Bewust eten speelt een belangrijke rol in de algehele fitheid. Maar welke middelen hebben daadwerkelijk een positief effect op artrose? Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat na 6 maanden geen verschil in uitkomst wordt gezien tussen de meest gebruikte supplementen en placebo. Alleen in de eerste 6 maanden wordt een positief effect gevonden bij de volgende supplementen: groenlipmossel extract, ongedenatureerd collageen type II, collageen hydrolysaat, passievrucht schil extract, Curcuma longa extract, Boswellia serrata extract, pijnboombast extract en L-carnitine.

Operatief 
Als de klachten van artrose niet verminderen door bovenstaande behandelingen, kan een operatie noodzakelijk zijn. Samen met de orthopedische chirurg kan een keuze worden gemaakt welke operatie het meest geschikt is en zullen de voor- en nadelen worden besproken.

- Kijkoperatie van de heup
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een kijkoperatie bij artrose van de heup niet zinvol is. Kraakbeen dat verouderd is, is helaas niet met een kijkoperatie te repareren. Het behandelen van “impingement”, een beklemming in de heup, bijvoorbeeld door extra botvorming of door een gescheurd labrum is wel mogelijk middels een kijkoperatie. Echter wanneer  het labrum geheel of gedeeltelijk verwijderd wordt, kan dit de ontwikkeling van artrose juist versnellen.

- Standscorrectie
Een standscorrectie kan worden uitgevoerd bij dysplasie van de heup. Alleen patiënten op relatief jonge leeftijd (pubers en jongvolwassenen) komen hier voor in aanmerking. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat hoe meer artrose voor de standcorrectie  aanwezig is, hoe slechter de resultaten. Dan ligt een totale heup prothese meer voor de hand.

- Totale heup prothese
Bij een totale heup prothese wordt de gehele heup vervangen door een kunstheup. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat 90-95% van de patiënten een jaar na de operatie tevreden is. Ze hebben minder pijn dan voor de operatie en kunnen makkelijker bewegen. Bij een operatie om de prothese te plaatsen zijn 3 soorten benaderingen naar de heup toe mogelijk: de voorste, buitenste en achterste benadering. Er wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar welke benadering het beste is, maar tot op heden is de ene benadering niet beter gebleken dan de andere. Het belangrijkste is dat uw orthopedisch chirurg voldoende ervaring heeft met de benadering die hij/zij uitvoert.

- Kraakbeentransplantatie
Kraakbeentransplantaties worden alleen uitgevoerd bij een lokaal kraakbeendefect. Bij artrose is namelijk al een te groot gedeelte van de heup aangetast waardoor een kraakbeentransplantatie niet succesvol is.

- Risico’s & Complicaties
Elke operatie heeft risico’s op complicaties zoals een luxatie (het uit de kom schieten), infectie of trombose. Deze moeten worden besproken met uw behandelaar. Als u een hartziekte of longziekte heeft, zijn de risico’s voor u groter. Daarnaast heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat stoppen met roken en afvallen de complicaties significant verlaagt.