• Bij een hallux rigidus is er sprake van kraakbeenslijtage van de grote teen


• Verschillende conservatieve behandelingen kunnen u helpen


• Een operatie is alleen noodzakelijk als u invaliderende klachten heeft

Achtergrond

Hallux is de Latijnse naam voor grote teen en ‘rigidus’ betekent stijf, dus letterlijk vertaald: stijve grote teen. Dit is meestal het gevolg van kraakbeenslijtage van de grote teen. Het gladde oppervlak van kraakbeen wordt dun, brokkelt af en verdwijnt soms helemaal. Dit kan tot een pijnlijk en stijf gewricht leiden, met als gevolg dat u klachten heeft tijdens het lopen. Het is normaal dat met het toenemen van de leeftijd het kraakbeen dunner wordt. Oorzaken die dit proces kunnen versnellen zijn: een beschadigd gewricht na een fractuur of infectie, hallux valgus, overbelasting, erfelijke aanleg en onderliggende ziekte (reuma en jicht).

Behandeling

Conservatief
Bij milde artrose is het nog niet nodig om te opereren. De volgende adviezen kunnen gegeven worden:

- Beweging
Wees actief om uw algehele fitheid te bevorderen. Vermijd echter bepaalde activiteiten die uw klachten kunnen verergeren, zoals springtouwen, hardlopen en wandelen op hoge hakken.

- Hulpmiddelen
Verschillende hulpmiddelen kunnen helpen om uw grote teen te ontzien. Denk hierbij aan een stok of aangepaste zolen/schoenen. Een harde zool/schoen verminderd de bewegelijkheid van de grote teen tijdens het lopen waardoor de klachten minder worden uitgelokt.

- Medicatie & injecties
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van pijnstillers effectief is voor de kwaliteit van leven bij artrose. Er zijn verschillende pijnstillers die kunnen worden gebruikt zoals paracetamol, NSAID’s of opiaten. Omdat niet iedereen hetzelfde reageert op medicijnen, zal de huisarts of orthopedisch chirurg u adviseren welk middel voor u geschikt is.
Bij een geïrriteerd gewricht kunnen de klachten door een injectie met corticosteroïden verminderen, dit heeft een pijnstillende en ontstekingsremmende werking. Het effect van een dergelijke injectie kan enkele maanden aanhouden, maar de duur van de werking varieert per persoon. Als de klachten terugkomen, kan de injectie worden herhaald. Het is wel belangrijk om te weten dat corticosteroïden op de langere duur een nadelig effect op het kraakbeen kan hebben. Doorgaans wordt aangeraden om een dergelijke injectie niet vaker dan 3-4 keer per jaar te verrichten. Een injectie met Hyaluronzuur, bloedplaatjes (PRP) of stamcellen raadt de Nederlandse orthopedische vereniging niet aan. Er is weinig tot geen bewijsvoering dat deze middelen effectief zijn.

- Voeding & supplementen
Bewust eten speelt een belangrijke rol in de algehele fitheid. Maar welke middelen hebben daadwerkelijk een positief effect op artrose? Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat na 6 maanden geen verschil in uitkomst wordt gezien tussen de meest gebruikte supplementen en placebo. Alleen in de eerste 6 maanden wordt een positief effect gevonden bij de volgende supplementen: groenlipmossel extract, ongedenatureerd collageen type II, collageen hydrolysaat, passievrucht schil extract, Curcuma longa extract, Boswellia serrata extract, pijnboombast extract en L-carnitine.

Operatief
Als de klachten van artrose niet verminderen door bovenstaande behandelingen, kan een operatie noodzakelijk zijn. Samen met de orthopedische chirurg kan een keuze worden gemaakt welke operatie het meest geschikt is en zullen de voor- en nadelen worden besproken.

- Cheilectomie
Bij een cheilectomie wordt het gewricht schoongemaakt en uitstekende botrichels verwijderd. Deze behandeling is alleen zinvol als de mate van artrose meevalt en de botrichels lokale drukpijn geeft. Het voordeel van deze kleine operatie is dat het gewricht mobiel blijft. Echter de kans op restklachten is aanwezig omdat er niets aan het versleten kraakbeen wordt gedaan.

- Standcorrectie
Een standcorrectie kan worden uitgevoerd indien slechts een klein deel van het kraakbeen versleten is. Door de botdelen door te zagen en recht te zetten, zal het slechte gedeelte van het gewricht worden ontlast en het goede gedeelte worden belast.

- MTP-1 artrodese (vastzetten van de grote teen)
Bij een MTP-1 artrodese wordt de grote teen vastgezet. Tijdens de ingreep worden de botrichels en het resterende kraakbeen verwijderd, waarna het gewricht wordt vastgezet met schroeven en eventueel een plaat. Over het algemeen is het toegestaan om na de operatie te belasten in een speciale schoen voor 6 weken. Tijdens deze periode moet het gewricht namelijk vastgroeien. De resultaten van deze ingreep zijn goed omdat de pijn verdwijnt en het looppatroon vaak verbeterd.

- MTP-1 prothese
Bij een MTP-1 prothese wordt het gewricht van de grote teen vervangen. Het theoretische voordeel van een prothese is dat de bewegelijkheid van het gewricht blijft. Echter in de praktijk zijn de resultaten van de MTP-1 prothese zeer matig met als grootste complicatie loslating van de prothese. Op dit moment wordt het plaatsten van een MTP-1 prothese ook niet geadviseerd.

- Risico’s & Complicaties
Elke operatie heeft risico’s op complicaties zoals een infectie of trombose. Deze moeten worden besproken met uw behandelaar. Als u een hartziekte of longziekte heeft, zijn de risico’s voor u groter. Daarnaast heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat stoppen met roken en afvallen de complicaties significant verlaagt.