• Bij artrose van de schouder is er sprake van kraakbeenslijtage


• Verschillende conservatieve behandelingen kunnen u helpen


• Een operatie is alleen noodzakelijk als u invaliderende klachten heeft die onvoldoende verbeteren na conservatieve behandelingen

Achtergrond

Het schoudergewricht wordt gevormd door de kop van de bovenarm (humerus) en het kommetje (glenoid) dat onderdeel uitmaakt van het schouderblad (scapula). De botuiteinden in het gewricht zijn bedekt met een laag kraakbeen van ongeveer 2 mm. Deze laag is glad en elastisch zodat de kop soepel in de kom kan bewegen. Rondom het kommetje bevindt zich een kraakbeen ring (labrum). Dit zorgt voor stabiliteit van het gewricht. Aan de bovenzijde van het kommetje hecht de lange kop van de biceps pees aan. Daarnaast is het gewricht omgeven door kapsel waaroverheen andere spieren en pezen lopen. Deze 4 pezen worden de ‘rotator cuff’ genoemd en dragen bij aan het bewegen en stabiliteit van het gewricht. Boven de schouderkop en pezen bevindt zich nog het schouderdak (acromion) met daartussen een slijmbeurs. Tot slot vormt het schouderdak nog een gewrichtje met het sleutelbeen (clavicula). Dit gewricht wordt ook wel het acromio-claviculaire gewricht genoemd.

Bij artrose van de schouder is er sprake van kraakbeenslijtage. Het gladde oppervlak van kraakbeen wordt dun, brokkelt af en verdwijnt soms helemaal. Dit kan tot een pijnlijk en geïrriteerd gewricht leiden, waardoor het gewricht stijf aanvoelt en moeilijker beweegt.

Het is normaal dat met het toenemen van de leeftijd het kraakbeen dunner wordt. Oorzaken die dit proces kunnen versnellen zijn: overbelasting of gescheurde pezen, erfelijke aanleg, een beschadigd gewricht na een ongeval of infectie en onderliggende ziekte (reuma en jicht).

Behandeling

Conservatief
Bij milde artrose is het nog niet nodig om te opereren. De volgende adviezen kunnen gegeven worden:

- Beweging
Wees actief om uw algehele fitheid te bevorderen. Vermijd echter bepaalde activiteiten die uw klachten kunnen verergeren, zoals ramen zemen en zwaar tillen.

- Fysiotherapie
Verschillende vormen van fysiotherapie kunnen bijdragen aan vermindering van de pijn. Bovendien zorgen sterke en soepele spieren ervoor dat het gewricht beter bewogen kan worden. Vind de juiste fysiotherapeut bij u in de buurt. Ook voor een operatie is het belangrijk om de spieren sterk te maken.

-  Cognitieve gedragstherapie
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat cognitieve gedragstherapie een positieve effect kan geven op de kwaliteit van leven bij artrose. Veel mensen met chronische pijnklachten hebben negatieve gedachten en gevoelens over pijn. Door gedragstherapie leert u uw gedrag te veranderen zodat de gevolgen van de pijn beheersbaar worden.

- Medicatie & injecties
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van pijnstillers effectief is voor de kwaliteit van leven bij artrose. Er zijn verschillende pijnstillers die kunnen worden gebruikt zoals paracetamol, NSAID’s of opiaten. Omdat niet iedereen hetzelfde reageert op medicijnen, zal de huisarts of orthopedisch chirurg u adviseren welk middel voor u geschikt is.
Bij een geïrriteerd gewricht kunnen de klachten door een injectie met corticosteroiden verminderen, dit heeft een pijnstillende en ontstekingsremmende werking. Het effect van een dergelijke injectie kan enkele maanden aanhouden maar de duur van de werking varieert per persoon. Als de klachten terugkomen, kan de injectie worden herhaald. Het is wel belangrijk om te weten dat corticosteroïden op de langere duur, bij meermaals gebruik in korte tijd, een nadelig effect op het kraakbeen kan hebben. Doorgaans wordt aangeraden om een dergelijke injectie niet vaker dan 3-4 keer per jaar te verrichten. Een injectie met hyaluronzuur, bloedplaatjes (PRP) of stamcellen raadt de Nederlandse Orthopedische Vereniging niet aan. Er is weinig tot geen bewijsvoering dat deze middelen effectief zijn.

- Voeding& supplementen
Bewust eten speelt een belangrijke rol in de algehele fitheid. Maar welke middelen hebben daadwerkelijk een positief effect op artrose? Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat na 6 maanden geen verschil in uitkomst wordt gezien tussen de meest gebruikte supplementen en placebo. Alleen in de eerste 6 maanden wordt een positief effect gevonden bij de volgende supplementen: groenlipmossel extract, ongedenatureerd collageen type II, collageen hydrolysaat, passievrucht schil extract, Curcuma longa extract, Boswellia serrata extract, pijnboombast extract en L-carnitine.

Operatief
Als de klachten van artrose niet verminderen door bovenstaande behandelingen, kan een operatie noodzakelijk zijn. Samen met de orthopedische chirurg kan een keuze worden gemaakt welke operatie het meest geschikt is en zullen de voor- en nadelen worden besproken.

- Kijkoperatie van de schouder
Kraakbeen dat verouderd is, kan helaas niet met een kijkoperatie worden gerepareerd. Indien de slijtage van het kraakbeen nog meevalt, en vooral ook de lange biceps pees verouderd is en een bron van pijn vormt, kan worden overwogen om middels een kijkoperatie de biceps pees door te snijden (tenotomie). Hierdoor wordt een bron van pijn weggenomen zonder dat de functie van de schouder afneemt. De biceps spier is namelijk 2-koppig en heeft ook nog een korte kop waardoor de functie intact blijft. De ervaring leert dat een dergelijke ingreep een kunst gewricht (prothese) soms nog jaren kan uitstellen maar het succes hangt sterk af van de mate van slijtage die er reeds is aan het kraakbeen. Bespreek dit zo nodig met uw specialist.

- Anatomische Totale Schouder Prothese
Bij een anatomische totale schouder prothese wordt het kraakbeen van de gehele schouder vervangen. Hierbij blijft het anatomische principe van het kop en kom gewricht hetzelfde; het glenoid wordt vervangen door een (over het algemeen) kunststof kommetje en de kop door een metalen kop die met of zonder een steel gefixeerd wordt in de bovenarm. De anatomische prothese zal alleen leiden tot een goede functie van de arm indien de pezen van de ‘rotator cuff’ nog goed functioneren. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat ruim 90% van de patiënten een jaar na de operatie tevreden is. Ze hebben minder pijn dan voor de operatie en kunnen de schouder beter bewegen. Het succes van de operatie is het meest voorspelbaar wat betreft vermindering van pijn, daarnaast hebben de meest patiënten ook weer een goede functie van de schouder die in staat stelt om alle dagelijkse bezigheden te verrichten.

- Omgekeerde Totale Schouder Prothese
Indien de pezen van de ‘rotator cuff’ niet meer goed functioneren is het mogelijk om een omgekeerde totale schouder prothese te plaatsen. Hierbij wordt het mechanisme van de kop en de kom omgedraaid: op het glenoid komt een kop en in de kop komt een kommetje. Op deze manier wordt de arm iets verlengd en wordt de deltoideus spier, die over de ‘rotator cuff’ heen loopt, in staat gesteld om een groot deel van de functie van de niet functionerende rotator cuff over te nemen. Hierdoor is een patiënt na de operatie opnieuw in staat om de arm goed te heffen.

- Risico’s & Complicaties
Elke operatie heeft risico’s op complicaties zoals een infectie of trombose. Deze moeten worden besproken met uw behandelaar. Als u een hartziekte of longziekte heeft, zijn de risico’s voor u groter. Daarnaast heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat stoppen met roken en afvallen de complicaties significant verlaagt.